Przedawnienie roszczeń o odszkodowanie

Poniżej przedstawiamy Państwu podstawowe regulacje dotyczące istotnego zagadnienia, jakim jest przedawnienie roszczeń o odszkodowanie. Ze względu na skomplikowany charakter zagadnienia przedawnienia roszczeń zalecamy, aby w każdej indywidualnej sprawie zasięgnąć porady prawnika. Szczególne przepisy mogą określać inne terminy przedawnienia roszczeń, w szczególności mogą być to niekiedy terminy krótsze.

 

Przedawnienie świadczenia z ubezpieczenia na życie, grupowego, NNW, ubezpieczenia mienia itp.

Co do zasady roszczenie z umowy ubezpieczenia przedawnia się z upływem lat trzech (art. 819§1 kodeksu cywilnego). Dotyczy to w szczególności ubezpieczeń na życie, ubezpieczeń grupowych, ubezpieczeń NNW czy ubezpieczeń mienia od pożaru i innych zdarzeń losowych. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 120 kodeksu cywilnego). W przypadku tego rodzaju ubezpieczeń najczęściej oznacza dzień, w którym doszło do zdarzenia (np. nieszczęśliwego wypadku, pożaru, operacji chirurgicznej czy śmierci ubezpieczonego). Zgodnie z art. 118 k.c. bieg terminu przedawnienia kończy się w ostatnim dniu roku kalendarzowego, w którym mijają wskazane 3 lata. Jeśli zatem np. do nieszczęśliwego wypadku doszło 20 maja 2023 roku, to 3-letni okres przedawnienia roszczenia o świadczenie z tego tytułu kończy się dnia 31 grudnia 2026 roku.

Przedawnienie roszczeń o odszkodowanie z ubezpieczenia OC

Jednakże w przypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej roszczenie poszkodowanego do ubezpieczyciela o odszkodowanie lub zadośćuczynienie przedawnia się z upływem terminu przewidzianego dla tego roszczenia w przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym lub wynikłą z niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania (art. 819§3 kodeksu cywilnego).

Większość roszczeń wynikłych z wypadków samochodowych, wypadków w rolnictwie, wypadków przy pracy etc. wynika z czynów niedozwolonych (deliktów). Tym samym, najbardziej doniosłe znaczenie mają terminy przedawnienia roszczeń uregulowane w art. 442(1) kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 442(1)§1 roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się (albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć) o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym wystąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się dopiero od dnia, w którym poszkodowany nie tylko dowiedział się o szkodzie, ale także i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Tym samym termin przedawnienia nie rozpoczyna biegu jeśli poszkodowany dowiedział się o szkodzie, ale nie wie kto jest sprawcą szkody, przy czym zgodnie ze zdaniem drugim 442(1)§1 termin nie może być dłuższy niż dziesięć lat od zdarzenia wywołującego szkodę.

W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może upłynąć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawy (442(1)§3 kodeksu cywilnego).

Przedawnienie roszczenia o odszkodowanie osób małoletnich oraz za szkody z przestępstwa

Jeśli jednak szkoda wynikła z przestępstwa, to roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa. Jest tak bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (442(1)§2 kodeksu cywilnego). Przepis ten jest wyrazem szczególnej ochrony osób poszkodowanych na skutek przestępstw, dzięki czemu osoby te mają aż 20 lat na dochodzenie należnego im odszkodowania. Dotyczy to także dochodzenia odszkodowania od ubezpieczyciela sprawcy przestępstwa (np. wypadku drogowego, błędu medycznego czy wypadku na budowie, o ile wypełniały one znamiona przestępstwa).

Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletniości (442(1)§4 kodeksu cywilnego). Regulacja ta w szczególny sposób chroni osoby małoletnie przed skutkami bierności ich przedstawicieli ustawowych (np. rodziców) w dochodzeniu odszkodowania. Osoba taka po uzyskaniu pełnoletności ma jeszcze dwa lata na dochodzenie odszkodowania, nawet jeśli uległa szkodzie jako małe dziecko.

Przedawnienie roszczeń o odszkodowanie za wypadki przed 2007 rokiem

Wcześniejsza regulacja, obowiązująca do 09.08.2007 r. przewidywała krótszy termin przedawnienia roszczenia za szkodę wynikłą z przestępstwa – tylko dziesięć lat od dnia popełnienia przestępstwa (art. 442§2 kodeksu cywilnego). Nie przewidywała także specjalnego terminu przedawnienia roszczeń za szkody na osobie i roszczeń małoletniego za szkody na osobie. Nowa regulacja, przewidująca nowe dłuższe terminy przedawnienia roszczeń weszła w życie w dniu 10.08.2007 r. Jeśli roszczenia z czynu niedozwolonego powstały przed dniem 10.08.2007 r. i według obowiązującego wówczas art. 442 kodeksu cywilnego roszczenia te nie uległy jeszcze wówczas (tj. do dnia 10.08.2007 r.) przedawnieniu, to mają do nich zastosowanie już nowe, dłuższe terminy przedawnienia z art. 442(1) kodeksu cywilnego (art. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, Dz.U. 2007 nr 80 poz. 538).

Przerwanie terminu przedawnienia roszczenia o odszkodowanie

Bieg terminu przedawnienia roszczenia można przerwać poprzez podjęcie czynności wskazanych w art. 123 kodeksu cywilnego, ale zgodnie z art. 819§3 kodeksu cywilnego bieg przedawnienia roszczenia do ubezpieczyciela przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie wypłaty odszkodowania.

Oznacza to, że jeżeli np. 2 lata od nieszczęśliwego wypadku zgłosiliśmy ubezpieczycielowi po raz pierwszy wniosek o wypłatę świadczenia z tytułu NNW, to w ten sposób przerwaliśmy bieg 3-letniego przedawnienia. Z chwilą wydania przez ubezpieczyciela decyzji o wypłacie albo odmowie wypłaty świadczenia, termin ten zacznie biec na nowo. Mamy zatem wówczas nowe 3 lata na podjęcie decyzji o skierowaniu sprawy do sądu.

Bieg terminu przedawnienia roszczenia o odszkodowanie przerywa także skierowanie powództwa do sądu. Jeśli zatem złożyliśmy pozew w sądzie przed upływem terminu przedawnienia, to przez czas procesu przedawnienie nie biegnie. Nie powinniśmy się zatem obawiać, że z uwagi na długotrwały proces nasze roszczenia ulegną przedawnieniu. Pamiętać jednak trzeba, że dotyczy to co do zasady tylko tych roszczeń, o które toczy się proces, a nie wszystkich roszczeń wynikających z danego wypadku. Termin przedawnienia roszczeń, których nie dochodzimy w procesie (bo np. powstały po złożeniu pozwu, jak często bywa np. z kosztami trwającego nadal leczenia), biegnie nadal, co może skutkować ich przedawnieniem, jeśli mu albo nasz prawnik nie przypilnujemy tych terminów.

Jakie skutki ma przedawnienie roszczenia?

Należy pamiętać, że nawet gdy upłynął termin przedawnienia nie oznacza to, iż roszczenie przestało istnieć. Roszczenie nadal istnieje i można go dochodzić od dłużnika (np. ubezpieczyciela). Dłużnik w takim przypadku może jednak bronić się, podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia. Jeśli jednak dłużnik nie podniesie zarzutu przedawnienia i spełni świadczenie mimo upływu terminu przedawnienia, nawet nie mając świadomości, iż termin ten upłynął i mógłby skutecznie bronić się zarzutem przedawnienia, to nie może następnie żądać zwrotu spełnionego świadczenia.

SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI – bezpłatnie ocenimy Twoją sprawę i szanse na odszkodowanie:

radca prawny dr Michał Strzelbicki tel. 510 943 567

radca prawny Mariusz Sadowski tel. 502 603 736

sekretariat kancelarii tel. 61 855 24 45

e-mail: biuro@eventum.com.pl

Potrzebujesz więcej informacji? Tutaj piszemy o przedawnieniu roszczeń o odszkodowanie za śmierć osoby bliskiej

Dlaczego nie należy czekać ze zgłoszeniem roszczeń po wypadku do zakończenia leczenia dowiesz się tutaj.

Scroll to Top